Mycie paneli fotowoltaicznych

Spis treści

1. Czy panele fotowoltaiczne trzeba myć?
2. Jakie korzyści daje regularne czyszczenie paneli fotowoltaicznych?
3. Jak myć panele fotowoltaiczne?
   1. Zestaw do mycia paneli fotowoltaicznych – czym myć moduły?
   2. Mycie fotowoltaiki – czego nie należy robić?
4. Ile kosztuje mycie paneli fotowoltaicznych?

Czy panele fotowoltaiczne trzeba myć?

Przez długi czas uważano, że mycie paneli fotowoltaicznych jest niepotrzebne. Wciąż można się zresztą spotkać z tym poglądem. Jak jednak pokazuje praktyka, siły natury i nowoczesne technologie (jak choćby powłoki antystatyczne) nie zawsze wystarczają, a osadzający się na fotowoltaice brud może prowadzić do obniżenia sprawności paneli. W pewnych przypadkach zanieczyszczenia mogą być przyczyną uszkodzenia modułów PV. Właśnie dlatego inwestorzy indywidualni, inżynierzy, naukowcy i firmy działające w branży coraz częściej podkreślają, że mycie paneli PV jednak ma sens i warto to robić.

Dotychczasowe doświadczenia z panelami fotowoltaicznymi wskazują, że zabrudzenia skutkują obniżeniem się sprawności energetycznej instalacji średnio o kilka-kilkanaście procent, choć zdarzały się spadki nawet o 25%. Oprócz tego zabrudzenia na panelach to także ryzyko zniszczenia paneli. Ptasie odchody, sadze, związki organiczne, grzyby, pleśnie i inne zanieczyszczenia mogą prowadzić do odbarwiania i uszkadzania zewnętrznej powłoki modułów. Mogą być przyczyną korozji elementów panelów i ich zawilgacania. Istotna jest także kwestia montażu. Jeśli panele są ułożone dość płasko, samooczyszczanie modułów nie będzie przebiegać prawidłowo. Ponadto, mogą się na nich zbierać kałuże, a to również stanowi ryzyko wnikania wody pod zewnętrzną powłokę panelu. W obu przypadkach pozostaje tylko kosztowna wymiana uszkodzonych elementów.

W teorii opady deszczu powinny gwarantować samooczyszczanie się paneli. Producenci stosują też technologie samoczyszczące, np. specjalnie powłoki, dmuchawy czy zraszacze. Okazuje się jednak, że niektórych zabrudzeń nie da się tak łatwo pozbyć. Poleganie na deszczu, który w suchych, letnich miesiącach nie pojawia się zbyt często, również może być zawodne. Warto przy okazji podkreślić, że nie zawsze zabrudzenia są widoczne gołym okiem. Ponadto, zanieczyszczenia się kumulują. Czysty panel ma gładką powierzchnię. Powierzchnia brudnego modułu jest bardziej chropowata. Dlatego im bardziej panele są zanieczyszczone, tym szybciej osadzają się na nich kolejne warstwy brudu.

Zatem czy trzeba myć panele fotowoltaiczne? Praktyka pokazuje, że mycie paneli słonecznych to konieczność. Lepiej zapobiegać niż reagować, gdy zanieczyszczenia są zbyt trudne do usunięcia. Ważne jest jednak, by robić to w sposób profesjonalny.

Jakie korzyści daje regularne czyszczenie paneli fotowoltaicznych?

Najważniejsza zaleta, jeśli chodzi o czyszczenie paneli fotowoltaicznych to zapobieganie awariom, a także przywracanie sprawności działania instalacji. Pozwala to na uniknięcie dodatkowych kosztów, które należałoby ponieść na wymianę uszkodzonych podzespołów. Żywotność paneli jest dłuższa. Nie tylko działają z wyższą sprawnością, ale i zwiększa się okres bezawaryjnego działania fotowoltaiki.

Regularne czyszczenie paneli słonecznych sprawia, że podnosi się opłacalność całej inwestycji. Koszt mycia paneli fotowoltaicznych jest niższy niż korzyści, jakie wynikają z wytworzenia większej ilości energii elektrycznej. To gwarantuje szybszy zwrot nakładów na inwestycję. Dodatkowo, warto wspomnieć o tym, że czyste panele po prostu lepiej wyglądają. Są bardziej estetyczne, a choć nie jest to najważniejszy argument na rzecz mycia PV, to i on ma swoje znaczenie.

Należy jednak wiedzieć, jak czyścić panele fotowoltaiczne, aby ich nie zniszczyć. Wskazując korzyści z mycia, należy zarazem podkreślić, że zbyt częste mycie jest po prostu nieopłacalne i niepotrzebne. Nieumiejętne może zaś doprowadzić do uszkodzenia paneli słonecznych, jako że są one dość delikatne. To dlatego tak ważne jest, by powierzyć to zadanie profesjonalistom. Natomiast jeśli już decydujemy się na samodzielne czyszczenie PV, należy zaopatrzyć się w odpowiedni do tego zestaw do mycia paneli fotowoltaicznych.

Jak myć panele fotowoltaiczne?

Czyszczenie paneli fotowoltaicznych nie zawsze jest prostym zadaniem. Jeśli instalacja znajduje się na dachu, a do tego zajmuje dużą powierzchnię, zwykła drabina może być narzędziem mało efektywnym. Może się okazać, że najlepiej wówczas wykorzystać samochód z podnośnikiem koszowym, co pozwala na komfortowe mycie bez ryzyka, że przez nieostrożny ruch dojdzie do uszkodzenia mechanicznego modułów. Odpowiedni sprzęt do mycia paneli fotowoltaicznych to zatem nie tylko szczotka, mop lub inne urządzenie (myjka) czy maszyna (np. robot) do usuwania zabrudzeń oraz środki do czyszczenia PV.

Co do zasady panele należy czyścić przynajmniej raz na rok, najlepiej dwa razy w roku. Dobrym do tego momentem jest wczesna wiosna. Dzięki temu można pozbyć się zabrudzeń i pyłów, które nagromadziły się na powierzchni paneli w okresie zimowym, zwłaszcza w czasie topnienia śniegu i lodu. To pozwala przygotować instalację do pracy przy pełnej sprawności w okresie wakacyjnym.

O myciu paneli warto pomyśleć też na jesieni lub późnym latem. Po pierwsze, pozwala to na bardziej efektywne wykorzystanie instalacji przy gorszej pogodzie i krótszych dniach. Po drugie, można się w ten sposób pozbyć zanieczyszczeń nawarstwiających się na panelach w bezdeszczowym okresie letnim. Jest to tym bardziej istotne, że jest już wtedy po okresie kwitnienia roślin oraz po pylących pracach polowych. Wiąże się z nimi zwiększenie ilości zanieczyszczeń pochodzenia organicznego, których obecność na panelach jest szczególnie niekorzystna.

Warto przy okazji podkreślić, że niektórzy producenci zalecają częstsze mycie fotowoltaiki – nawet co 6-8 tygodni. Jednocześnie inni nie zalecają tego rodzaju działań, zwłaszcza jeśli instalacja znajduje się w trudno dostępnym miejscu. W praktyce oprócz wcześniej wymienionych dwóch okresów dobrze jest po prostu uwzględnić warunki w jakich panele słoneczne działają. W szczególności dotyczy to przypadków, gdy w okolicy:

• znajdują się zakłady przemysłowe emitujące duża liczbę pyłów do atmosfery;
• znajdują się tereny rolnicze, co wiąże się z większym niż przeciętnie zapyleniem związkami organicznymi, pyłkami roślin, etc.;
• znajduje się ruchliwa droga gruntowa lub inne źródło pyłów;
• jest sucho i nie ma szans na to, aby dochodziło do naturalnego samooczyszczania się panelów.

W takich okolicznościach częstsze mycie paneli jest uzasadnione. Sygnałem do przeprowadzenia mycia paneli jest także przegląd instalacji fotowoltaicznej, który wykazał znaczne obniżenie się sprawności modułów.

A co jeśli chodzi o czyszczenie paneli fotowoltaicznych ze śniegu? W tym kontekście należy podkreślić, że tego rodzaju opady nie powodują uszkodzeń modułów. Nie trzeba odśnieżać instalacji, o ile wymogi konstrukcyjne lub ekonomiczne tego nie wymuszają. Lepiej też nie usuwać lodu, a już pod żadnym pozorem nie należy używać do tego celu jakichkolwiek skrobaczek i tym podobnych narzędzi. Przy mniejszych opadach śnieg powinien sam się stopić i spłynąć z nagrzanych panelów. Jeśli natomiast opad był duży, najprawdopodobniej i tak słońce nie dostarcza tyle energii, by panel mógł pracować z dostateczną sprawnością. Dużym błędem jest polewanie modułów ciepłą wodą, co może wywoływać efekt szoku termicznego i prowadzić do uszkodzeń elementów instalacji. Do pozbycia się śniegu nie należy używać środków chemicznych oraz soli. Musi wystarczyć miękka szczotka, która pozwoli na delikatne zsunięcie przynajmniej części opadu. Należy przy tym uważać, by nie uszkodzić paneli mechanicznie.

Zestaw do mycia paneli fotowoltaicznych – czym myć moduły?

Panele najlepiej myć w pochmurny dzień, kiedy ryzyko szoku termicznego jest mniejsze. Jeśli nie jest to możliwe, czyszczenie instalacji powinno odbywać się rano lub wieczorem, kiedy temperatury są wyraźnie niższe, słońce działa z mniejszą intensywnością, a panele nie są nagrzane.

Do czyszczenia będą potrzebne odpowiednie narzędzia. Podstawą jest szczotka oraz płyn do mycia paneli fotowoltaicznych. Należy się też liczyć z koniecznością wykorzystania sprzętu do pracy na wysokościach. Jeśli instalacja PV znajduje się na dachu, może być potrzebna solidna i wysoka drabina, rusztowanie lub auto z wysięgnikiem. Przydatna będzie także szczotka teleskopowa do mycia paneli fotowoltaicznych lub szczotka na wysięgniku modułowym, zwłaszcza jeśli panele zajmują dużą powierzchnię dachu. Jeśli to możliwe, warto wykorzystać robota lub karchera, który w sposób zautomatyzowany i bezpieczny wyczyści instalację.

Mycie paneli słonecznych można przeprowadzić samodzielnie lub zamówić usługi firmy zajmującej się fotowoltaiką. W pierwszym wypadku należy umiejętnie dobrać środki czyszczące, a w razie wątpliwości zastosować samą wodę, gdy brak większych zabrudzeń albo wodę z mydłem lub z niewielką ilością płynu do mycia naczyń zmieszanego z octem winnym. Trzeba stosować miękką szczotkę lub gąbkę.

Profesjonaliści wykorzystują dwa sposoby mycia instalacji PV – albo w systemie jonowo-kationowym, z filtrowaniem za pomocą żywicy ze złożem mieszanym, albo w systemie odwróconej osmozy, z filtrowaniem przy pomocy filtru membranowego. Różni je cena, skuteczność czyszczenia, ale efekt jest ten sam, czyli czyste panele. Oprócz filtrów wykorzystuje się także specjalne myjki, mopy, szczotki, zarówno stałe, jak i obrotowe, a także sprzęt do pracy na wysokości (czasem także elementy profesjonalnego sprzętu alpinistycznego). Przy czyszczeniu paneli na dachach zasady BHP pracy na wysokościach są bardzo ważne.

Mycie fotowoltaiki – czego nie należy robić?

Decydując się na samodzielne czyszczenie paneli fotowoltaicznych, należy pamiętać o tym, że:

• ciśnieniowa myjka do fotowoltaiki nie powinna pracować ze zbyt dużą siłą, jako że zbyt wysokie ciśnienie może powodować mikrouszkodzenia paneli, więc lepiej zdecydować się na zwykły mop lub szczotkę;
• gąbka lub szczotka do mycia paneli fotowoltaicznych nie może być zbyt szorstka, aby nie porysować modułów;
• środki do mycia paneli fotowoltaicznych nie powinny zawierać silnych detergentów, aby nie ryzykować ich wchodzeniem w reakcję chemiczną z materiałami, z których instalacja została wyprodukowana;
• zwykły karcher nie jest przystosowany do tego zadania, a profesjonalny robot lub karcher do mycia paneli fotowoltaicznych to drogie urządzenie;
• zwykła woda zawiera kamień, który może osadzać się na modułach – właśnie dlatego najlepiej do mycia i spłukiwania stosować deszczówkę lub wodę destylowaną;
• nie należy myć nagrzanych paneli ze względu na ryzyko ich uszkodzenia;
• nie należy chodzić po panelach – być może oczywistość, a jednak warto o tym przypominać.

Warto podkreślić, że na utrzymanie paneli w czystości wpływa nie tylko samo mycie, ale i kilka innych czynników, zwłaszcza w kontekście sposobu ich montażu. Panele fotowoltaiczne często są umieszczane na dachach, czasem w miejscach trudno dostępnych. O ile to możliwe, warto tego unikać. Podobnym problemem jest lokowanie paneli zbyt blisko siebie, co również utrudnia dostęp do modułów oraz komplikuje kwestię ich samooczyszczania. Ponadto, nie może być wówczas wykorzystana maszyna do czyszczenia paneli fotowoltaicznych, a to oznacza mycie ręczne, którego koszt jest wyższy. Co ważne, bywa, że samodzielne czyszczenie paneli prowadzi do utraty gwarancji. Dlatego najlepszym rozwiązaniem jest powierzenie mycia modułów firmie z doświadczeniem i kwalifikacjami.